پشت‌کنکوری‌های بدونِ مربی | خودآموزی
آموزش با کمک مربی، یا خودآموزی؟ انتخاب شما به‌عنوان یک دانش‌آموز کنکوری کدام است؟ همۀ ما می‌دانیم که بسیاری از بزرگ‌ترین دانشمندان، مخترعان و هنرمندان تاریخ به‌تنهایی و بدون مربی، آموخته‌اند. لئوناردو داوینچی مهندسی را بدون استاد آموخت. برادران رایت، در هیچ دانشگاهی یاد نگرفته بودند چگونه هواپیما بسازند. هنری فورد بدون تحصیلات دانشگاهی کارهایش را پیش برد. شواهد زیادی در مورد خودآموزی در بین دانش‌آموزان کنکوری نیز وجود دارد که مزایا و معایب خود را در پی دارد. اگر می‌خواهید به‌تنهایی درس بخوانید و برای کنکور آماده شوید خواندن این مقاله برای شما اهمیت زیادی خواهد داشت.
هنگامی‌که شما مسئولیت آموزش خود را بر عهده‌دارید و بر برنامۀ خود، کنترل کامل دارید، می‌توانید با سرعت و منطق پیش‌بینی‌شدۀ خود پیش بروید. این مقاله به شما کمک می‌کند تا بین آموزش رسمی (کلاس‌های حضوری) و خودآموزی (یادگیری خودخوان) مقایسه‌ای انجام داده و بتوانید تصمیمی منطقی و درست برای ادامۀ کار بگیرید.
خودآموزی برای پشت‌کنکوری‌ها به چه معناست؟
خودآموزی، یادگیری خودخوان یا خودراهبری را می‌توان این‌گونه تعریف کرد: یک استراتژی یادگیری که به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد مسئولیت فرآیند یادگیری خود را بر عهده بگیرند (تشخیص نیازهای یادگیری، شناسایی اهداف آن، انتخاب راهبردهای مناسب برای ارزیابی عملکردها و نتایج یادگیری).
خودآموزی، واگذاری قدرت به یادگیرنده (دانش‌آموز) است تا تصمیم بگیرد چه چیزی باید یاد بگیرد.
کنکور به روش «خودآموزی»
دلایل مختلفی برای خودآموز بودن پشت‌کنکوری‌ها و یا به اصطلاح، آموزش در خانه بدون حضور مربی وجود دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم دسترسی بسیاری از پشت‌کنکوری‌ها، در روستاها و مناطق دورافتاده، به محیط‌های آموزشی و آموزشگاه‌های کنکور، انتخاب اجباری خودآموزی را برای آنان به ارمغان آورده است؛ و اتفاقاً خیلی وقت‌ها دیدیم و می‌بینیم دانش‌آموزانی با این شرایط، توانسته‌اند رتبه‌های اول کنکور را به خود اختصاص دهند.
- پاندمی کرونا و یا ویروس‌هایی شبیه به آن: در دوران کرونا، جهان با شوک عظیمی روبرو شد؛ دانشگاه‌ها، مدارس، آموزشگاه‌ها و هر رفت‌‌وآمدی، به‌گونه‌ای محدود و یا حتی ممنوع شده بود و از آن راهگذار، آموزش مجازی توانست جایگاه بسیار ویژه‌ای در دنیای ارتباطات پیدا کند و دانش‌آموزان و بالاخص پشت‌کنکوری‌ها نیز از این قاعده مستثنا نبوده و به خودآموزی و یا بعضاً آموزش از راه دور روی آورده‌اند. این روش آموزش و خودآموزی غیره‌انتخابی، به‌زعم خیلی از دانش‌آموزان خالی از لطف نبوده و باعث شده است دانش‌آموز از زمانش بهره‌برداری بیشتری بکند.
- دستۀ سوم، دسته‌ای از دانش‌آموزان هستند که به میل و انتخاب خود، ترجیح می‌دهند با مطالعۀ عمیق کتاب‌های درس و استفاده از کتاب‌های کمک‌آموزشی، در محیط آرام خانه، بدون هدردادن زمان و هزینه و با تمرکز بالا و دوربودن از حاشیه، به مطالعه ادامه دهند.
این دلایل و دلایل بیشتری و گاهاً دلایلی کاملاً شخصی، باعث می‌گردند داشن‌آموزان شیوۀ خودآموزی را انتخاب و ادامه دهند.
| با همۀ این‌ها، هر دانش‌آموزی باید قبل از اتخاذ تصمیم نهایی در مورد شیوۀ مطالعاتی، خود را محک بزند و ببینید چقدر از پس خواندن در خانه و یا خودآموزی بر می‌آید و تا چه اندازه این انتخاب می‌تواند بر آینده‌اش تأثیر مثبت و یا منفی بگذارد. در گام اول، باید از خود بپرسید که «چرا خودآموزی؟». دلایلتان را روی کاغذ بنویسید. جوانب هرکدام را با توجه به تیپ شخصیتی خودتان بسنجید و در پایان تصمیم خود را بگیرید. می‌توانید از پدر، مادر یا هرکسی که از شما شناختی نسبی دارد، مشورت بگیرید. |
بله که خودآموزی همانقدر که می‌تواند مفید باشد همانقدر هم امکان مضربودن دارد. پس بهتر است با این مقاله ما را همراه کنید تا بیشتر بخوانیم و بیشتر از معایب و مزایای خودآموزی یاد بگیریم؛ و بدین سبب بتوانیم انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشیم.
چراغ‌های قرمز برای خودآموزی پشت‌کنکوری‌ها
بدون خودانضباطی «مطالعه به روش خودآموزی»، کارایی ندارد
خود انضباطی یعنی توانایی آگاهانه کنار گذاشتن چیزی برای موفقیت در آینده بدون آنکه شخص دیگری از شما بخواهد و خب این امر سخت است؟ بله قطعاً سخت ولی شدنی است. اگر نظم و انضباط لازم برای انجام کار را نداشته باشید، خودآموزی برای شما کارساز نخواهد بود. مخصوصاً اگر دائماً در حال انجام بازی با تلفن همراه خود هستید یا به‌جای مطالعه بیرون می‌روید؛ و نمی‌توانید آن را به اتمام برسانید درنتیجه به همان‌جایی که شروع کرده‌اید بازمی‌گردید؛ اما در آموزش رسمی (کلاس درس) شما مجبور می‌شوید که مطالعه کنید و تکالیف داده‌شده را حل کنید و در مسیر خود بمانید.
سؤال‌های بدون جواب در خودآموزی پشت‌کنکوری‌ها
یک اشکال خودآموزی برای دانش آموزان کنکوری این است که کسی در دسترستان نیست تا به سؤال‌های پیش‌آمده‌تان پاسخ دهد یا اطلاعات بیشتری در مورد مطالبی که یاد می‌گیرید را در اختیار شما قرار بدهد. شما باید به‌تنهایی پاسخ‌های موردنیاز خود را پیدا کنید، هرچند که این عدم دسترسی به شما کمک می‌کند تا یادگیرنده بهتری شوید، زیرابه شما نشان می‌دهد مطلبی را که متوجه نشده‌اید با تحقیق بیشتر یاد بگیرید؛ اما در آموزش رسمی، اگر مطلبی را درک نکنید، می‌توانید همان موقع از معلم یا استادتان بپرسید. اینجا همه چیز به زمان شما بستگی دارد.
پشت‌کنکوری‌ها و عدم ارزیابی آموخته‌ها
یکی دیگر از اشکالات خودآموزی همانطور که پیشتر گفته شد نبود معلم یا استادی است که آموخته‌های شمارا محک بزند و مورد ارزیابی قرار گیرید. یادگیری خود خوان تا حدی خوب است که از قبل تسلط خوبی بر موضوع داشته باشید؛ اما اگر مطلب کاملاً جدید باشد و نیاز به راهنمایی بیشتر برای درک آن داشته باشد متأسفانه کسی برای کمک به شما در دسترس نیست؛ اما در آموزش رسمی، همیشه کسی را خواهید داشت که به شما کمک کند.
اهمیت سرعت در یادگیری برای دانش‌آموزان پشت‌کنکوری
در آموزش رسمی درس‌های ثابتی ارائه می‌شوند و بنابراین میزان یادگیری شما نیز ثابت است؛ اما وقتی دروس را با سرعت خود به پایان می‌رسانید، ممکن است با همان سرعتی که در آموزش رسمی یاد می‌گرفتید، یاد نگیرید؛ اگر ضرب‌الاجلی ندارید و برای سرگرمی یاد می‌گیرید، نیازی نیست نگران سرعت پیشرفت خود باشید؛ اما اگر برای کنکور درس می‌خوانید سرعت کُند می‌تواند شمارا با مشکلی جدی در طی زمان روبرو کند و این می تواند برای شما بسیار تعیین کننده باشد.
چالش‌های یادگیری به روش خودآموزی در عصر فناوری
در خودآموزی شما نیاز به‌پیش زمینه ایی از فناوری دارید تا بتوانید در بستر اینترنت از کلاس‌های آموزشی استفاده کنید، هنگامی‌که شما برای کنکور آماده می‌شوید فرصت مناسبی برای یادگیری آموزش‌های متفرقه نیست و زمان شمارا هدر می‌دهد؛ اما در یک آموزش رسمی و شرکت در کلاس‌های حضوری کمتر با فناوری درگیر هستید و اگر بخشی برایتان مبهم باشد به‌راحتی برطرف خواهد شد. تلاش برای یادگیری نحوه استفاده از فناوری در حین یادگیری خود خوان می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
پشت‌کنکوری‌ها و نبود ایده‌پردازی در روش مطالعۀ خودآموزی
یادگیری معمولاً یک فرآیند مشارکتی است که در آن شما ایده‌های خود را از همکلاسی‌های خود می‌گیرید و بینش بیشتری نسبت به مطالب به دست می‌آورید تا خودتان. اما گاهی اوقات شما فقط به شخص دیگری نیاز دارید تا در مورد آنچه یاد می‌گیرید صحبت کند. شما این را در یادگیری بصورت خودآموزی متوجه نمی‌شوید.
حواس‌پرتی مانع جدی در یادگیری پشت‌کنکوری‌ها
تلفن زنگ می‌زند، یک نفر دم در است، خواهر کوچک‌ترتان یک گلدان را روی زمین انداخته و به میلیون‌ها تکه تقسیم‌شده است؛ اما شما سعی می‌کنید روی مطلبی که در حال خواندن آن هستید؛ تمرکز کنید تا رشته کار از دستتان در نرود. خودآموزی به این بستگی دارد که شما بتوانید بدون حواس‌پرتی به مطالعه‌تان ادامه دهید. یادگیری به این سبک هرچقدر هم که روی تمرکزتان تسلط داشته باشید بازهم برخی از حواس‌پرتی‌ها را در خود جای می‌دهد؛ اما در آموزش رسمی و ساختاریافته باکلاس‌های ثابت، مزاحمت‌های دائمی که در خانه می‌گذرانید را نخواهید داشت. خواندن کتاب ذهن حواس جمع از نیر ایال می‌تواند به شما در این راه کمک شایانی داشته باشد.
چراغ‌های سبز برای خودآموزی پشت‌کنکوری‌ها
انتخاب آزاد منابع
در یادگیری به سبک خودآموزی هیچ محدودیتی در مورد منابعی که می‌خواهید استفاده کنید وجود ندارد. می‌توانید به دوره‌های رایگان آنلاین از اساتید معروف دسترسی داشته باشید یا از کتاب‌های ناشران مختلف برای استفاده در مطالعات خود بهره ببرید. آزمون‌های سال‌های گذشته را با هزینه بسیار ناچیزی خریداری کنید و خودتان را ارزیابی کنید. در صورتیکه در آموزش رسمی شما محدودیت‌هایی برای استفاده از منابع دارید. وقتی شما دانش‌آموز آموزشگاه‌های کنکوری هستید می‌بایست بر اساس سیاست آموزشگاه منابعتان را تهیه کنید و خب اغلب هزینه گزافی دارند. همین‌طور شرکت در آزمون‌های مورد تأیید آموزشگاه حتی اگر باب میلتان نباشد.
کم‌هزینه بودن یادگیری به روش خودآموزی در کنکوری‌ها
یکی از مزایای خودآموزی این است که می توانید به آموزش رایگان هر درسی دسترسی داشته باشید. یا با هزینه کم بدست آورید. چون اغلب افراد برای خودآموزی خانه یا کتابخانه را انتخاب می کنند پس در رفت و آمد و هزینه های جانبی نیز مبلغ کمتری پرداخت می کنند. اما در آموزش رسمی، هزینه‌های سرسام آور آموزش و کلاس های کنکور برکسی پوشیده نیست.
پشت‌کنکوری؛ و خودآموزی در هر مکان و هر زمان
با این سبک یادگیری می‌توانید همیشه و هر جا، مطالعه کنید. خودآموزی به شما این امکان را می‌دهد که به منابع آموزشی خود در هرجایی که هستید، بدون نیاز به رفت‌وآمد به کلاس درس دسترسی داشته باشید؛ حتی اگر نیمه‌شبی بیدار شدید و قصد مطالعه داشتید یا اگر برایتان سفر واجبی پیش آمد شما بدون نگرانی می‌توانید مکان مطالعه‌تان را تغییر دهید. اما در مقابل، زمانی که به یک مدرسه ساختاریافته (آموزش رسمی) می‌روید، نمی‌توانید به کلاس‌ها در هرجایی و هرزمانی به‌صورت آنلاین دسترسی داشته باشید. تمام برنامه‌هایتان را می‌بایست با ساعت کلاس‌هایتان هماهنگ کنید و این محدودیت می‌تواند شمارا کلافه کند.
یادگیری عمیق به روش خودآموزی پشت‌کنکوری
وقتی شما یادگیری به سبک خودآموزی را انتخاب می کنید می توانید روی موضوعی که در حال مطالعه آن هستید عمیق تر شوید. از منابع مختلفی موضوع را کاوش کنید و آن را یادبگیرید. هرچند که می‌توانید زمانی که شخصاً به کلاس می‌روید نیز عمیق‌تر پیرامون مطالب کنکاش کنید، اما وقتی به‌تنهایی مطالعه می‌کنید، فرصت‌های بیشتری برای عمیق‌تر شدن در موضوع دارید.
افزودن به زمان مطالعه و تاثیر بر بهره وری
«جسم درحرکت، همواره درحرکت می‌ماند.» این ضرب‌المثل البته در مورد داشتن انگیزه برای شروع ورزش صدق می‌کند؛ اما می‌توان آن را برای تحصیل در خودآموزی اعمال کرد. اگر با این روش آغاز کردید و از آن لذت بردید، آنگاه به مطالعه ادامه خواهید داد؛ با افزودن زمان به مطالعه و عمیق‌تر شدن در موضوع که پیشتر گفته شد به‌مرور بهره‌وری شما بالا می‌رود. اما در آموزش رسمی و حضور داشتن سر کلاس، شما وقت کمتری برای مطالعه هر درس دارید.
چند قدم تا خودآموزی
شما می‌خواهید یک دوره خودآموزی را شروع کنید، آن‌هم در مهم‌ترین سال تحصیلی زندگی‌تان. پس می‌بایست با چشمانی باز مسیر را انتخاب کنید و در آن قرار گیرید؛ اما هنوز نمی‌دانید که آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر؛ زیرا که سالیانی طولانی هرروز به مدرسه‌رفته‌اید و در یک نظام ساختاریافته تحصیلی قرار داشتید. حالا قصد تصمیمی متفاوت دارید، پس قبل از هر اقدامی این چهار نکته را دنبال کنید تا ببینید آیا این تصمیم در این بازه زمانی برای شما مطلوب است یا نه؟
اعمال برنامه در یک محدوده زمانی
بهتر است در ابتدا برای خودتان یک برنامه مثلاً به مدت یک هفته نوشته و آن را اجرا کنید. برنامه شما باید شامل زمان مطالعه هر درس، حجم مطالعه، و برنامه روزانه باشد. همین‌طور باید مشخص شود که قصد استفاده از دوره‌های آنلاین رادارید یا خیر که باید در برنامه گنجانده شود. در پایان یک هفته با انجام آزمون و ارزیابی آن، روند پیشرفتتان را بررسی کنید و با توجه به آن گام‌های بعدی را بردارید.
توانایی‌های خود را برای پایبندی به یک برنامه ارزیابی کنید
آیا به ساختار یک کلاس رسمی نیاز دارید؟ یا می‌توانید انگیزه خود را برای پایبندی به یک برنامه حفظ کنید؟ قبل از اینکه وارد یک برنامه جدید شوید، باید ببینید که آیا انگیزه‌ای برای ادامه دادن دارید، حتی زمانی که کار سخت می‌شود یا خیر. این پایبندی برای اجرای برنامه می تواند مهم ترین گام شما باشد.
| مطلب انضباط پشت‌کنکوری را حتماً ببینید. |
به دنبال یک برنامه آموزشی کم‌هزینه آنلاین باشید
اگر تصمیم به استفاده از کلاس‌های آموزشی آنلاین دارید بهتر است در یک برنامه کم‌هزینه آنلاین ثبت‌نام کنید. بسیاری از دوره‌ها به شما فرصت آزمودن می‌دهند. یا می‌توانید فقط یک‌فصل از موضوع موردنظر را خریداری کنید و در بازه‌ی زمانی کوتاه آن را مطالعه کنید اگر توانایی یادگیری از کلاس آنلاین را داشتید گام‌های بعدی را بردارید.
فراهم کردن محیط مناسب
پس از ثبت‌نام در برنامه موردنظر خود و نوشتن برنامه مطالعاتی باید بدانید چه زمانی و کجا مطالعه خواهید کرد. انجام این کار به شما کمک می‌کند در مسیر خود بمانید و به دوستان و خانواده‌تان کمک می‌کند تا بدانند و به شما کمک کنند. اگر قصد مطالعه در خانه رادارید فضای مناسبی برای خودتان فراهم کنید، عوامل حواس‌پرتی را از بین ببرید، نور و چیدمان اتاق مطالعه‌تان را در مناسب‌ترین وضعیت قرار دهید. اگر که قصدتان رفتن به کتابخانه است بهتر است که مسافت و امکانات آنجا را ارزیابی کنید و سپس تصمیم بگیرید.
نتیجه‌گیری
همانطور که می‌بینید، خودآموزی مزایا و معایب زیادی دارد. اگر هزینه پرداخت برای آموزش رسمی ندارید، اما می‌خواهید وضعیت تحصیلی و آینده خود را بهبود بخشید، ممکن است یک برنامه یادگیری خود خوان برای شما مناسب باشد. حتی افراد پرمشغله نیز می‌توانند از آن بهره‌مند شوند که به‌تنهایی و با سرعت خود انجام دهند. بسیاری از افراد از برنامه‌های یادگیری آنلاین به دلیل سهولت استفاده و هزینه‌های پایین، استفاده می‌کنند؛ اما اگر نمی‌توانید انگیزه مطالعه مداوم را در خود ایجاد کنید، بهتر است برای تحصیلات آینده خود مخصوصاٌ در سالی که برای کنکور آماده می شوید، آموزش رسمی را انتخاب کنید.
لُب کلامخودآموزی، یادگیری خودخوان یا خودراهبری را می‌توان این‌گونه تعریف کرد: یک استراتژی یادگیری که به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد مسئولیت فرآیند یادگیری خود را بر عهده بگیرند (تشخیص نیازهای یادگیری، شناسایی اهداف آن، انتخاب راهبردهای مناسب برای ارزیابی عملکردها و نتایج یادگیری). خودآموزی، واگذاری قدرت به یادگیرنده (دانش‌آموز) است تا تصمیم بگیرد چه چیزی باید یاد بگیرد. چراغ‌قرمزهای خودآموزی پشت‌کنکوری‌ها
چراغ‌سبزهای خودآموزی پشت‌کنکوری‌ها
چند قدم تا خودآموزی
|
✔️ عهدنامۀ امروز برای پشتکنکوریهالطفاً این مطلب را همین حالا (تأکید می‌کنیم: همین حالا) روی یک‌برگۀ کاغذ بنویسید، امضا و اثرانگشتتان را زیرش حک کنید و به دیوار اتاقتان بچسبانید… سعی کنید خوش‌خط و مرتب بنویسید: من… من… من به‌خودم قول می‌دهم، قول می‌دهم… قول می‌دهم... قول می‌دهم از این لحظه تا زمانی که امتحان کنکورم تمام شود، همۀ وقت، انرژی و تمرکزم را فقط و فقط و فقط روی درس و آینده‌ام بگذارم. به خودم قول می‌دهم برای ساختن آیندۀ رؤیایی‌ام، از همۀ لذت‌های گذرا دست بشورم؛ قول می‌دهم دقیقاً طبق برنامه‌ریزی‌ام پیش بروم و درگیر هیچ حاشیه‌ای نشوم. به خودم قول می‌دهم تمام‌قد پشت خودم بایستم و با همۀ انرژی و توانی که دارم برای فردایی بهتر بجنگم. قول می‌دهم… به خودم و به آینده‌ام قول می‌دهم و انگشت پای این برگه می‌زنم که اگر گردنم برود، قولم نرود. |
نشر هورمزد پشتِ پشتکنکوریهااگر این مطلب برایتان مفید بوده است، لطفاً حتما و حتماً نشر هورمزد را به دوستانتان معرفی کنید؛ رضایت شما، برای تیم ما، قوت قلب خواهد بود و باعث خواهد شد با پشتکار بیشتری به تولید محتوای سازنده، ادامه دهیم. برایمان حتماً کامنت بگذارید (در قسمت دیدگاهها، پایین همین صفحه) و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید. منتظر پیشنهادتان خواهیم ماند. |
مطالبی که هر پشت‌کنکوری باید بخواند✔️ پشت‌کنکوری‌های بی‌حال بخوانند ✔️ پشت‌کنکوری‌های بی‌حوصله بخوانند ✔️ پشت‌کنکوری‌های بی‌برنامه بخوانند ✔️ پشت‌کنکوری‌های بی‌حواس (حواس‌پرت) بخوانند ✔️ پشت‌کنکوری‌های کم‌حافظه بخوانند ✔️ پشت‌کنکوری‌های لجباز بخوانند ✔️ پشت‌کنکوری‌های خودآموز بخوانند ✔️ پشت‌کنکوری‌های استرسی بخوانند ✔️ پشت‌کنکوری‌های بدخواب بخوانند ✔️ پشت‌کنکوری‌های کله‌شق بخوانند ✔️ پشت‌کنکوری‌های بی‌انگیزه بخوانند |
نتیجه‌گیری
همانطور که می‌بینید، خودآموزی مزایا و معایب زیادی دارد. اگر هزینه پرداخت برای آموزش رسمی ندارید، اما می‌خواهید وضعیت تحصیلی و آینده خود را بهبود بخشید، ممکن است یک برنامه یادگیری خود خوان برای شما مناسب باشد. حتی افراد پرمشغله نیز می‌توانند از آن بهره‌مند شوند که به‌تنهایی و با سرعت خود انجام دهند. بسیاری از افراد از برنامه‌های یادگیری آنلاین به دلیل سهولت استفاده و هزینه‌های پایین، استفاده می‌کنند؛ اما اگر نمی‌توانید انگیزه مطالعه مداوم را در خود ایجاد کنید، بهتر است برای تحصیلات آینده خود مخصوصاٌ در سالی که برای کنکور آماده می شوید، آموزش رسمی را انتخاب کنید.