حواسمان به تمرکز حواس باشد
حواس‌پرتی همیشه دردسرآفرین است. برای بهبود تمرکز حواس مان می‌توانیم از راهکارهای متنوع استفاده کنیم. به‌این‌ترتیب از مزایای آن در زندگی شخصی و کاری خود بهره می‌بریم. تابه‌حال چند بار برای همه ما پیش‌آمده که حین گوش دادن به صحبت‌های فرد مقابل، متوجه شویم چند ثانیه آخر حرف‌هایش را متوجه نشده‌ایم؟ اینجا همان‌جایی است که نقش تمرکز حواس در یک مکالمه ساده مشخص می‌شود. اگر این تمرکز به میزان کافی در بخش‌های دیگر زندگیمان وجود نداشته باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
فهرست مطالب
برای مثال حین رانندگی یا کار با یک ابزار خطرناک! به‌این‌ترتیب به نظر می‌رسد، تمرکز حواس یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که برای داشتن یک زندگی آرام و بدون دردسر به کارمان می‌آید. اگر شما نیز با این سؤال مواجه هستید که برای تمرکز حواس چه کنیم، حتماً تا پایان این مطلب همراه ما بمانید.
معنای تمرکز حواس چیست؟
به‌طورمعمول هنگامی‌که نمی‌توانیم حواس خود را به موضوع یا کاری خاص که در حال انجام آن هستیم، معطوف نگه‌داریم، می‌گوییم تمرکز حواس مان را ازدست‌داده‌ایم. در این شرایط مغز نمی‌تواند تمام انرژی و تمرکز خود را روی یک سوژه بگذارد و مدام پرش خواهد داشت.
پرش مغز و حواس‌پرتی تا حدی در همه افراد در سنین مختلف وجود دارد؛ اما از جایی به بعد افزایش حواس‌پرتی و کم شدن تمرکز روی عملکرد فرد در زندگی شخصی و کاری تأثیر می‌گذارد که نشان‌دهنده وجود یک مشکل است. اگر فکر می‌کنید به‌اندازه کافی در انجام کارهای خود تمرکز ندارید، ابتدا باید ریشه حواس‌پرتی‌های خود را پیدا کنید و سپس از راهکارهای موجود برای افزایش تمرکزتان کمک بگیرید.
ریشه های عدم تمرکز حواس را پیدا کنیمچه عواملی باعث حواس‌پرتی من می‌شوند؟ این اولین سؤالی است که باید از خود بپرسید. ممکن است پاسخ شما از میان پاسخ‌های زیر باشد. شرایط زمینهایمنظور از شرایط زمینه‌ای بیماری‌هایی مانند افسردگی یا اختلال خواب است که می‌توانند بر تمرکز حواس تأثیرگذار باشند. گاهی این اختلالات روی قدرت بینایی و شنیداری افراد نیز اثر می‌گذارند. به‌این‌ترتیب است که فرد مجبور می‌شود مدت زیادی را صرف مطالعه یک صفحه از کتابش کند تا بتواند آن را بفهمد. بمباران اطلاعاتییکی از دیگر عواملی که تمرکز حواس را بسیار تحت تأثیر قرار می‌دهد حجم بالای اطلاعاتی است که از طریق منابعی مانند تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی به دست می‌آوریم. این اطلاعات آن‌قدر انبوه و متفاوت هستند که ذهن ما از پس فیلتر کردن آن‌ها برنمی‌آید و به‌این‌ترتیب به عوامل حواس‌پرتی تبدیل می‌شوند. عوارض داروییخوب است بدانید داروهایی که برای برخی بیماری‌ها مانند آلرژی، افسردگی و … تجویز می‌شوند ممکن است بر میزان تمرکز و توانایی مغز شما در پردازش اطلاعات تأثیرگذار باشند. عوامل محیطی حواسپرتیازجمله رایج‌ترین عواملی که تمرکز حواس را بر هم می‌زنند، عوامل بیرونی و محیطی مانند سروصدای زیاد یا حتی سرما و گرما است. می‌توان گفت اگر علت حواس‌پرتی شما تنها عوامل بیرونی هستند باید خوشحال باشید؛ زیرا برطرف کردن این عوامل بسیار آسان‌تر از عوامل و حالات درونی است. عوامل و حالات درونیتمام احساساتی که درون شما انباشته‌شده است اعم از خشم، غم و حتی شادی، باعث می‌شوند نتوانید با تمرکز کافی به انجام کارهای خود بپردازید و روزی چند بار این جمله را تکرار کنید که «من تمرکز حواس ندارم.» در چنین مواردی لازم است کمی به احوالات درونی خود نیز رسیدگی کنید و با حل تعارضاتی که درونتان دارید، ذهنتان را نیز متمرکزتر سازید. |
نقش تمرکز حواس در زندگی ما چیست؟
اصلاً چرا تا این اندازه روی تمرکز حواس تأکیدداریم؟ وجود داشتن یا نداشتن آن چه تأثیری بر ابعاد مختلف زندگی ما می‌گذارد؟ این سؤالی است که در این بخش پاسخ خواهیم داد.
تمرکز حواس، از هدر رفتن زمان و انرژی شما جلوگیری می‌کند
بدون شک برای شما هم پیش‌آمده که حین مطالعه یک کتاب، لحظه‌ای متوجه شوید یک پاراگراف کامل را خوانده‌اید اما چیزی از آن به یاد ندارید. پس ناچار هستید از اول آن را بخوانید. این‌یک نمونه ساده از هدر رفتن زمان و انرژی به دلیل حواس‌پرتی است. حال این مثال را به موارد مهم‌تر و بزرگ‌تر در زندگی مانند پروژه‌های بزرگ کاری و تحصیلی تعمیم دهید. به‌این‌ترتیب با تقویت تمرکز حواس می‌توانیم عملکرد بهتری در بسیاری از حوزه‌های زندگی داشته باشیم.
| برای آشنایی بیشتر با موضوع تمرکز حواس خواندن کتاب ذهن حواس جمع را به شما توصیه می کنیم |
کاهش احتمال اشتباه
اگر می‌خواهید در انجام کارهای خود اشتباهات کمتری داشته باشید، یکی از راه‌های آن افزایش تمرکزتان است. شکی نیست وقتی حین رانندگی تمام توجه شما تنها معطوف به جاده و رانندگی‌تان است، کمتر دچار تصادف و آسیب خواهید شد. در دیگر موقعیت‌ها نیز ماجرا به همین منوال است.
بالا رفتن کیفیت زندگی
یک‌لحظه تصور کنیم اگر تمرکز حواس در تمام اوقات روز در حالت صد در صد باشد (که امری تقریباً غیرممکن است)، چه اتفاقی می‌افتد؟ شکی نیست که تمام‌کارها را به بهترین شکل انجام می‌دهیم. نتیجه این تمرکز حواس بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی در تمام جوانب آن است.
چگونه سطح تمرکز حواس مان را بالا ببریم؟
افزایش تمرکز
حال به بخش اصلی ماجرا می‌رسیم، یعنی راه‌هایی برای افزایش تمرکز. آیا اصلاً فردی که از ابتدای کودکی حواس‌پرت بوده است می‌تواند تمرکز حواس داشته باشد؟ پاسخ این سؤال مثبت است. بر اساس مطالعات کارشناسان، تمرکز حواس می‌تواند یک امر اکتسابی باشد؛ یعنی هر فرد می‌تواند با تمرین و آگاهی، این توانمندی را در خود بالا ببرد. در ادامه چند مورد از کارآمدترین راهکارها برای تقویت تمرکز به شما معرفی خواهند شد.
انتخاب سبک زندگی سالم
برای این‌که تمرکز حواس مان را بالا ببریم ابتدا باید تغییری بزرگ در سبک زندگی خود ایجاد کنیم. به‌طورقطع گام برداشتن در جهت یک زندگی سالم، خود به افزایش و تقویت تمرکز کمک می‌کند. برای مثال خواب و ورزش دو عامل بسیار مهم و تأثیرگذار بر تمرکز به‌حساب می‌آیند.
طبق مطالعات انجام‌شده در این حوزه، ورزش تا حد زیادی بر توانمندی‌های شناختی ازجمله تمرکز حواس انسان تأثیر مثبت می‌گذارد. هنگامی‌که ورزش می‌کنید مواد شیمیایی خاصی در دسترس مغز قرار می‌گیرد که به کنترل استرس، بهبود خواب و افزایش تمرکز کمک می‌کند.
همچنین هنگام خواب هورمون‌های استرس کاهش‌یافته و پروتئین‌های آسیب‌زننده به مغز پاک می‌شوند. به همین دلیل دانشمندان برای افزایش تمرکز حواس توصیه دارند حداقل 150 ساعت ورزش در سال و 7 الی 8 ساعت در روز خواب کافی داشته باشیم.
به‌جز ورزش و خواب، یکی دیگر از عواملی که به لایف استایل ما مربوط است و بر تمرکز حواس تأثیر می‌گذارد. رژیم غذایی است. رژیم غذایی سالم مانند رژیم مدیترانه‌ای می‌تواند روند پیری مغز را کنترل کند و حواس‌پرتی را کاهش دهد.
تمرینات ذهن آگاهی راهی موثر برای بهبود تمرکز حواس
اگر با خود روراست باشیم متوجه می‌شویم که اغلب ما در طول روز، هنگامی‌که در حال انجام کارهای روزمره هستیم، به چندین و چند موضوع فکر می‌کنیم. وقتی آشپزی می‌کنیم شاید در حال فکر کردن به جلسه کاری فردا باشیم و وقتی در جلسه کاری هستیم به امتحانات پایان‌ترم فرزندمان فکر می‌کنیم؛ اما تمرینات ذهن آگاهی به ما کمک می‌کنند در هرلحظه، تنها و تنها در همان لحظه بمانیم و بر اتفاقاتی که در آن لحظه جریان دارند تمرکز کنیم. شاید در ابتدا این کار بسیار سخت یا حتی نشدنی به نظر برسد، ولی مطمئن باشید نتیجه آن شبیه معجزه است.
مهم‌ترین تمرین پیشنهادی برای بهبود تمرکز حواس به کمک ذهن آگاهی، مراقبه است. می‌توانید از 5 دقیقه در روز شروع کنید. درجایی آرام بنشینید، چشم‌های خود را ببینید و سعی کنید تنها و تنها روی نفس‌های خود تمرکز داشته باشید. بدون شک بارها و بارها افکار مزاحم به ذهن شما هجوم می‌آورند. ولی شما هر بار آن‌ها را پس‌برانید و دوباره به نفس‌هایتان گوش کنید.
نوشتن افکار و احساسات
نوشتن افکار کمک می‌کنند تا آن‌ها را بهتر در کنترل خود درآوریم و به‌این‌ترتیب به تمرکز حواس مان کمک کنیم. سعی کنید ساعتی مشخص از روز را برای نوشتن در نظر بگیرید و در آن زمان تنها به نوشتن آنچه در ذهنتان می‌گذرد بپردازید. می‌توانید با یک سؤال شروع کنید و اجازه دهید هر چه به ذهنتان می‌رسد، روی صفحه بیاید. نگران نباشید. کسی این نوشته‌ها را نمی‌خواند. حتی می‌توانید بعد از اتمام نوشتن، کاغذها را دور بیندازید. با چند بار تمرین متوجه می‌شوید این‌یک روش جادویی برای مهار مغز شلوغ شماست.
یافتن جمله رمز
برای این‌که تمرکز حواس هنگام کارهای مختلف، از بین نرود باید یک جمله رمز داشته باشیم. جمله‌ای مانند: «فعلاً همین‌جا باش» فرض کنید در حال مطالعه یا انجام تکالیف تحصیلی خود هستید و هرچند دقیقه یک‌بار افکار مختلف وارد ذهنتان می‌شوند. هر بار که فکری مزاحم پیدا می‌شود خطاب به خود و ذهنتان بگویید فعلاً اینجا باش. مطمئناً بعداً زمان کافی برای پرداختن به تمام این افکار خواهید داشت. می‌توانید رسیدگی به این افکار مزاحم را به همان ساعت خاص نوشتن موکول کنید.
پرهیز از هم زمانی انجام کارها
اگر می‌خواهید کارها را با تمرکز کامل انجام دهید، از انجام هم‌زمان چندین کار پرهیز کنید. شاید بتوانید چند کار را باهم انجام دهید. ولی نمی‌توانید همه آن‌ها را با تمرکز بالا و درنتیجه باکیفیت عالی انجام دهید. پس تنها یک کار را در پیش بگیرید و سعی کنید تمام حواس خود را معطوف آن سازید. مطمئن باشید نتیجه خوبی خواهید گرفت.
تقسیم کارها به بخش های کوچک برای افزایش تمرکز حواس
یک تمرین عالی جهت بهبود تمرکز تقسیم کردن کارها به بخش‌های کوچک‌تر است. برای مثال اگر انجام یک کار از شما دو ساعت زمان می‌برد، آن را به 4 بخش نیم ساعتی تقسیم کنید. البته لازم است بین هر دو بخش حتماً کمی نیز استراحت نمایید و دوباره باانرژی و تمرکز ادامه کار را پیش ببرید.
حذف آشفتگی از محیط
بدون شک حذف کردن عوامل بیرونی حواس‌پرتی، برای مثال خاموش کردن تلویزیون یا مطالعه در کتابخانه، می‌تواند روی بالا رفتن تمرکز حواس تأثیر بگذارد؛ اما علاوه بر آن، طبق تحقیقاتی که دانشمندان انجام داده‌اند، حفظ تمرکز در یک محیط آشفته و به‌هم‌ریخته برای انسان سخت‌تر است. با این حساب بهتر است سعی کنید اتاق کار یا محل مطالعه و… را مرتب نگه‌دارید تا احتمال از دست رفتن تمرکزتان را به حداقل برسانید.
تهیه فهرستی از کارها
بسیاری از ما همان‌طور که در حال انجام یک کار هستیم، نگرانی و استرس زیادی نیز بابت کارهای انجام‌نشده داریم. همین امر به‌خودی‌خود می‌تواند یکی از عوامل بزرگ از دست رفتن تمرکز حواس باشد. یک راهکار خوب برای رفع این مشکل تهیه فهرستی از کارهایی است که باید انجام شوند. این لیست می‌تواند به‌صورت روزانه، هفتگی و حتی ماهانه تنظیم گردد. بهتر است کارها علاوه برنوشته شدن، اولویت‌بندی نیز داشته باشند. به‌این‌ترتیب بدون استرس و با خیال راحت می‌توانیم به انجام یکی‌یکی کارها بپردازیم.
همه ما می‌دانیم انجام این روش‌ها برای بهبود تمرکز حواس مان اصلاً دشوار و وقت‌گیر نیست. تنها به کمی پشتکار و انگیزه نیاز دارد. اگر فکر می‌کنید به‌اندازه کافی در انجام کارهای خود تمرکز ندارید، از همین امروز تمرینات خود را آغاز نمایید. مطمئن باشید از نتیجه تلاش‌هایتان شگفت‌زده خواهید شد.
جمع‌بندی موضوع حواس مان به تمرکز حواس باشد
|