کتاب پایان میانگین نوشته تاد رز

کتاب پایان میانگین، نوشتۀ تاد رز و ترجمۀ مریم جعفری توسط نشر هورمزد به چاپ رسیده است. کتابی که اثبات می­کند که تصور ما از مفهوم انسان متوسط یک واقعیت ریاضی نیست. آیا شما خودتان را بالاتر از حد متوسط می­دانید یا پایین­تر؟ آیا دوست، فرزند یا همسر شما درون­گراست یا برون­گرا؟ درست­کارید یا فریب­کار؟ درآمدتان چطور؟ بالاتر از حقوق متوسط است یا پایین­تر؟ برای پاسخ دادن به این سؤال‌ها از چه معیارهایی استفاده می­کنید؟ به­ احتمال قوی شما هم از معیارهای سنتی مثل میانگین یا رتبه­ بندی استفاده می­کنید؛ اما آیا واقعاً به این معیارها برای مقایسه اطمینان دارید یا چون همه از آن­ها استفاده می­کنند، شما هم آن­ها­ را به کار می­برید؟

بیش از یک قرن است که به ما قبولانده­ اند بهترین راه برای مقایسه و ارزیابی افراد و پیشبرد فعالیت­ها و ادارۀ امور جامعه استفاده از همین معیارهاست؛ معیارهایی تک ­بعدی که تمرکز اصلی­شان بر میانگین و میزان انحراف از آن است. کل نهادهای اجتماعی ما حول محور میانگین ساخته شده ­اند. دانشگاه­ها برای دانشجوی متوسط و سیستم مراقبت­های بهداشتی برای بیمار متوسط طراحی شده­اند؛ کارفرمایان به دنبال کارکنان متوسط هستند؛ دولت­ها برنامه­ ها و فعالیت­های خود برای ارائۀ خدمات به فرد متوسط طراحی می­کنند.

اما، سال­ها بعد از پذیرش این الگو، بروز اتفاقات و حوداث ناشی از آن و تحقیقات و آزمایشات متعدد و بررسی اعداد و ارقام و آمارهای برآمده از آن­ها یک واقعیت شگفت­انگیز آشکار شده است: هیچ­کس در حد متوسط نیست. این آزمایشات آشکارا نشان داده ­اند که چیزی به اسم استعداد متوسط، هوش متوسط، دانشجوی متوسط یا کارمند متوسط و اصولاً چیزی به اسم انسان متوسط وجود ندارد. این بدان معناست که جامعۀ ما که حول محور میانگین (حد متوسط) طراحی شده و خدمت به همۀ مردم را هدف گرفته است، درواقع در خدمت هیچ­کس نیست.

پایان میانگین پایان درک تک بعدی انسان است

تاد رز در کتاب پایان میانگین اثبات می­کند که تصور ما از مفهوم انسان متوسط یک واقعیت ریاضی نیست بلکه نوعی ابداع انسانی است که یک ­و نیم قرن پیش توسط دو دانشمند اروپایی برای حل مشکلات اجتماعی زمان خودشان ساخته شد که اتفاقاً بسیاری از چالش­های آن زمان را حل و عصر صنعتی را آسان­تر کرد و به آن شکل داد؛ «اما ما دیگر در عصر صنعتی زندگی نمی­کنیم. امروزه ما با مشکلات بسیار متفاوتی مواجهیم و علوم و ریاضیات ما بسیار بهتر از چیزی است که در قرن نوزدهم بود.»

تاد رز با اتکا به علم، تاریح، واقعیت­ های جدید و تجربه­ های شخصی معیارهای سنتی مقایسۀ افراد را به چالش می­کشد و نشان می­دهد که هیچ­کدام از آن­ها برای اندازه­گیری استعداد و توانایی افراد درست نیستند. او در این کتاب پیشگامانه اشکالات استفاده از میانگین­ ها برای ارزیابی افراد را توضیح می­دهد و جایگزین ­های قدرتمندی برای شناسایی خصوصیات و درک رفتار انسان­ها (به ­خصوص دانش ­آموزان، دانشجویان و متقاضیان کار) ارائه می­کند. او نشان می­دهد که موفقیت ما در شخصی ­سازی نیازهای فردی در تمام جنبه ­های زندگی نهفته است، از طراحی و نمره دهی آزمون­ها گرفته تا درمان­های پزشکی که دریافت می­کنیم.

همۀ ما می­دانیم که متفاوت هستیم. ما کمی قدبلندتر یا کوتاه­تر از حد متوسط (میانگین) هستیم، درآمدمان کمی بیشتر یا کمتر از حقوق متوسط است، گاهی درون­گرا و گاهی برون­گراییم؛ اما از کودکی قربانی متوسط­گرایی بوده­ایم. تاد رز با اتکا بر اطلاعات و داده­های دقیق نشان می­دهد که اگر میانگین­ ها کنار گذاشته و به استعدادهای فردی اجازۀ ظهور داده شود، به جهان بهتری گام می­گذاریم، جهانی که گرفتار معیارهای تک ­بعدی مبتنی بر میانگین نیست، که به­ طرز شگفت ­انگیزی عادلانه و اطمینان ­بخش است.

او شرکت­ها و سازمان­هایی را در این کتاب معرفی می­کند که بدون توجه به معیارهای تک­ بعدی و فقط با تمرکز بر فردیت افراد و کمک به آن­ها در جهت شناسایی و رشد استعداد و توانایی­شان به دستاوردهای بزرگی دست یافته ­اند که هم به­ نفع افراد و هم به­ نفع شرکت بوده و نوعی سرمایه­ گذاری برد- برد را رقم زده است.

آغاز فردیت افراد

تاد رز معتقد است وقت آن رسیده که به ­جای تمرکز بر میانگین­ ها و رتبه­ بندی­های تک­ بعدی، توجه خود را به فردیت افراد معطوف کنیم و برای افراد و برای چیزی که هستند ارزش قائل شویم. او به این منظور اصولی را معرفی می­کند که از جدیدترین علوم در حوزۀ فعالیتش یعنی علوم فردی گرفته شده ­اند که کمک خواهند کرد درک کنید چه چیزی در مورد شما منحصربه ­فرد است و مهم­تر اینکه نشان می­دهند چطور از فردیت خود برای کسب برتری و تعالی در زندگی به­ طور کامل بهره ببرید. کتاب پایان میانگین این تصور را که می­توان موفقیت افراد را با یک عدد ساده مبتنی بر میانگین یا رتبه­ بندی مشخص کرد، رد می­کند، خواه رتبۀ تحصیلی باشد یا نمره در یک آزمون استاندارد یا رتبه در محل کار.

تاد رز در این کتاب مفروضات بنیادی دربارۀ استعدادها را زیرورو می­کند و روشی قدرتمند برای بازاندیشی در جهان ارائه می­دهد. این کتاب در سه بخش و نه فصل، با داستان­های جذاب، اطلاعات تازه و ایده ­های جسورانه­ اش سلطۀ پنهان در میانگین را آشکار می­کند و قدرت آن را زیر سؤال می­برد و ذهن ما را به روی روش­های جدیدی برای مفهوم­ سازی درباره تنوع و پتانسیل ­های انسانی باز می­کند.

هر کسی که مسئول ارزیابی افراد یا طراحی چیزی برای دیگران است از مصاحبه شغلی گرفته تا آزمون­های مختلف باید کتاب پایان میانگین را بخواند. اینکه فردی یا چیزی میانگین را به­ عنوان معیاری برای کمال در نظر بگیرند و سایر فعالیت­های جامعه را بر مبنای آن پایه­ گذاری و افراد را بر اساس آن ارزیابی کنند، می­تواند به ­شدت نادرست باشد و پیامدهای جبران ­ناپذیری به وجود بیاورد.

زمانی می­توان از این اتفاقات پیشگیری کرد که افرادی در بالاترین رده ­های اجتماعی که مسئول تصمیم ­گیری برای مردم هستند، با خطرات استانداردسازی و معیارهای تک­ بعدی و ریشه­ های تاریخی آن آشنا شوند و درک کنند که استعداد را در هر کجا و در هر کس می­توان یافت و باور کنند که افراد مختلف در کارهای مختلف عملکرد خوبی دارند. کتاب پایان میانگین به ­زیبایی تمام این اطلاعات و این بینش را در اختیار خواننده قرار می­دهد.

بخشی از کتاب پایان میانگین

«از زمان تولد تا مرگ، شما را با معیار همیشگیِ میانگین می­سنجند؛ بر مبنای اینکه چقدر به آن نزدیک می­شوید یا چقدر می­توانید از آن فراتر بروید، قضاوت می­شوید. مقطع و رتبۀ شما در مدرسه، از طریق مقایسۀ عملکرد شما با یک دانش ­آموز در سطح متوسط تعیین می­شود. برای قبولی در دانشگاه، رتبه و نمرات آزمون شما با متقاضی متوسط مقایسه می­شود.

برای استخدام از سوی یک کارفرما، رتبه و نمرات آزمون شما- مثل مهارت­ها و سال­ها تجربۀ کاری و حتی نمرۀ شخصیت شما- با متقاضیان متوسط سنجیده می­شود. اگر استخدام شوید، گزارش عملکرد سالانۀ شما به­احتمال خیلی زیاد باز هم شما را با کارمندان متوسط در سطح شغلی­تان مورد ارزیابی قرار می­دهد. حتی فرصت­های مالی شما با یک امتیاز اعتباری تعیین می­شود که با- همان­طور که حدس می­زنید- انحراف از مقدار میانگین ارزیابی شده است.

بیشتر ما از روی غریزه می­دانیم که نمره در آزمون شخصیت، رتبه در یک ارزیابی استاندارد، معدل کل یا رتبه ­بندی در گزارش عملکرد بازتاب ­دهندۀ توانایی­های شما، فرزندان، دانش ­آموزان یا کارمندان شما نیستند. با وجود این، مفهوم میانگین به­ منزلۀ معیاری برای اندازه­ گیری افراد چنان در ذهن­های ما جاافتاده که به ­ندرت به­ طور جدی آن را زیر سؤال می­بریم. با وجود دردسرهای گاه و بی­گاهِ ما بابت میانگین، قبول داریم که این معیار نشان­ دهندۀ نوعی واقعیت عینی دربارۀ مردم است.

اگر به شما بگویم که این شکل از ارزیابی تقریباً همیشه اشتباه بوده است، چه می­کنید؟ اینکه وقتی صحبت از درک افراد به میان می­آید، میانگین به ­احتمال خیلی زیاد نتایج اشتباه و گمراه ­کننده به بار می­آورد؟

فرض اصلی این کتاب به شکل فریبنده­ای ساده است: هیچ­کس در حد متوسط نیست؛ نه شما، نه فرزندان شما، نه همکاران یا دانش ­آموزان شما یا همسرتان. این سخن فقط یک دلگرمی خشک و خالی یا یک شعار توخالی نیست، بلکه حقیقتی علمی با بی­شمار دستاوردهای عملی است که نمی­توانید نادیده ­اش بگیرید.»